اقلیمهای زیرزمین ممکن است به قدمت سطح زمین باشند
براساس یک مطالعه جدید، قارههای موجود در اعماق زمین ممکن است زمانی شکلگرفته باشند که یک اقیانوس باستانی ماگما در ۴٫۵ میلیارد سال پیش روی سطح سیاره کودک، سرد شده باشد. دانشمندان از دهه ۷۰ میلادی در مورد این تودههای مدفون شده درون سنگهای داغ فشرده خبر داشتهاند. زمینلرزهها به سرعتی ثابت از بقیه گوشته عبور کرده؛ اما هنگامی که به تودههای سنگی بزرگ میرسند برآمدگیهایی را در سرعت انتشار خود نشان میدهند.
این الگوهای عجیب و غریب در فعالیت لرزهای به دانشمندان کمک کرد تا موقعیت قارههای موجود در مرز گوشته کره زمین و هسته بیرونی مذاب را مشخص کنند؛ اما آنها هنوز نمیدانند که این ساختارها از چه زمان و یا چگونه پدید آمدهاند. برخی از دانشمندان این تئوری را مطرح کردهاند که بخشهایی از پوسته به داخل گوشته زمین فرورفته در هم شکسته و با هم ادغام شدهاند.
اکنون، تجزیه و تحلیلهای جدید در مورد سنگهای آتشفشانی، تصویری متفاوت را نشان میدهد: قارههای زیرزمینی ممکن است به اندازه خود زمین قدیمی باشند و احتمالاً از تأثیر سیارهای که برای اولین بار ماه را شکل داده جان سالم بهدربردهاند. کورتیس ویلیامز، زمینشناس دانشگاه دانشگاه کالیفرنیا، به GeoSpace گفت است که: «شگفتآور است که این مناطق بخش اعظم تاریخ آتشفشی زمین را نسبتاً دستنخورده در خود حفظ کردهاند»
ویلیامز و همکارانش دادههای جدید و موجود را در مورد نمونههای زمینشناسی از هاوایی، ایسلند، جزایر بانی در قطب جنوب و دیگر مناطق گردآوری کردند که تودههایی از سنگهای بسیار داغ بزرگ از هسته کره زمین به سطح آن بیرون میآید. به گفته GeoSpace، نمونهها به صورت گدازه پوسته را شکسته و فوران کرده و سپس به صورت صخرههای آذرین یا آتشفشانی سرد میشوند.
نمونههای متولد شده در قسمت داخلی این سیاره، دارای ایزوتوپهای باستانی یا اتمهای متعددی مانند هلیوم -۳ بوده که در طول «انفجار بزرگ» شکل گرفتهاند. این دانشمندان نمونههایی را که دارای ایزوتوپهای باستانی خاص بوده را شناسایی و سعی کردند سفر سنگها به سطح را تشخیص دهند. به دلیل قرارگیری در معرض اکسیژن نوارهایی از این مواد شیمیایی موجود در سنگهایی که در نزدیکی سطح زمین شکل گرفتهاند پدیدار شدهاند. این تیم نمونههایی را که ایزوتوپهای ابتدایی را حمل میکردند شناسایی کرده و سپس در تلاش برآمدند تا مسیر این صخره ها تا سطح زمین دنبال کنند.
بر طبق گفته GeoSpace در گذشته، بسیاری از مدلهای زمینشناسی، ستونی از سنگهای گوشته – به اصطلاح ستونهای گوشته عمیق، تصور میشود که به صورت خطوط مستقیم به سطح زمین میآیند؛ اما این مواد مسیر خود را تغییرداده و مسیر حرکت خود را به سمت پوسته تغییر دادهاند.
محققان مدلی را تهیه کردند که در آن ماهیت زیک زاکی تودههای موجود در عمق گوشنه را نشان داده و به این ترتیب توانستند مسیر نمونههای خاصی را به قارههای زیرزمینی ردیابی کنند. این محققان خاطر نشان کردهاند که این یک چهار چوب محکمتری را ارائه داده و سعی دارند نه تنها به این سوال که آیا مواد به صورت عمودی بالا میآیند بلکه به این سوال که این ستونها چه قدر انحراف داشتهاند نیز پاسخ دهند. ویلیامز و تیم وی میتوانند نتیجه بگیرند که چه تعداد تودههای عظیم ساخته شده و چه زمانی ممکن است شکل بگیرند.
به گفته محققان، شناخت این تودههای سنگی به زمینشناسان کمک کرده تا درک بهتری از فرآیندهای باستانی که پوشش زمین کنونی را شکل داده، داشته باشند.