موشهای راننده آرامش بیشتری دارند!

موشها به هنر رانندگی با یک ماشین ریز تسلط پیدا کردهاند و نشان میدهند که مغز آنها انعطافپذیرتر از آنچه بود که دانشمندان تصور میکردند. از این یافته میتوان برای درک چگونگی یادگیری مهارتهای جدید برای مهار استرس و چگونگی تأثیر شرایط عصبی و روانی بر تواناییهای ذهنی استفاده کرد.
میدانیم که جوندگان میتوانند شناسایی اشیاء را یاد گرفته، میلههایی را فشار داده و راه خود را در اطراف مارپیچها پیدا کنند. محققان میگویند این آزمایشها اغلب برای بررسی تأثیر شرایط مغزی بر عملکرد شناختی مورد استفاده قرار میگیرد؛ اما تنها جزئیات بسیار کمی را از قوه شناخت حیوانات را در اختیار ما قرار میدهد. اینکه موشها میتوانند وظایف پیچیدهتری مثل کار کردن با یک ماشین و راندن آن را یاد بگیرند تعجب دانشمندان را در پی داشته است.
آنها یک ماشین کوچکی را ساختند که از روکش پلاستیکی تشکیل شده که بر روی چهار چرخ و یک شاسی آلومینیومی قرار گرفته شده است. برای فرمان نیز از سه میله مسی استفاده شده است. هنگامی که موش صحرایی روی کف آلومینیوم ایستاده و میلههای مسی را با پنجههای خود میگیرد، یک جریان الکتریکی ایجاد شده که ماشین را به جلو میراند. لمس نوار سمت چپ، وسط یا راست نیز آنها را در جهات مختلف هدایت میکند.
شش موش صحرایی ماده و ۱۱ موش نر برای رانندگی خودرو در فضاهای مستطیلی شکل به اندازه ۴ متر مربع آموزش داده شدند. در قبال لمس میلههای فرمان و پیش راندن ماشین، این موشها با دانههای غلات پاداش میگرفتند. این محققان با قرار دادن غذا در نقاط دورتر این موشها را ترغیب به رانندگی در مسیری طولانیتر کردند. به گفته این محققان: «آنها آموختهاند که از طریق مسیری منحصر به فرد به ماشین سوار شده و به الگوی فرمان توجه کرده که قبلاً نتوانستهاند به این پاداش برسند»
به نظر میرسید یادگیری رانندگی باعث آرامش موشها میشود. محققان این کار را با اندازهگیری سطح دو هورمون کورتیزول (هورمون استرس) و دهیدروپیاندروسترون(هرمون ضد استرس) ارزیابی کردند.
این یافته تأیید کننده کار قبلی این محققان است که نشان میدهد استرس موشها بعد از انجام کارهای دشوار مانند حفر کردن و یافتن مواد غذایی، تا حد زیادی کاهش مییابد. او میگوید، ممکن است آنها هنگام رسیدن به مهارت جدید، همان رضایت را کسب کنند. در انسان، ما این ویژگی را «خود-کارآمدی» یا self-efficacy مینامیم. این تیم دریافتند که موشهایی که خودشان رانندگی میکنند نسبت به موشهایی که به عنوان مسافر در اتومبیلهای کنترل از راه دور سوار میشوند سطح دهیدروپیاندروسترون بالاتری داشته در نتیجه، استرس کمتری دارند.
این کشف که موشها میتوانند اتومبیلها را هدایت کنند، نشان دهنده قابلیت «نوروپلاستیکی» مغز آنهاست. همچنین به توانایی آنها برای پاسخگویی انعطافپذیر در برابر چالشهای جدید اشاره دارد. دانشمندان بر این عقیدهاند که موشها از آنچه بیشتر مردم تصور میکنند باهوشتر هستند و بیشتر حیوانات از طرق منحصر به فرد باهوشتر از آنچه تصور میکنیم هستند. این یافتهها جایگزینی برای آزمایشات پیچیده سنتی بر روی شرایط عصبی در نظر گرفته میشوند.
به عنوان مثال، تستهای رانندگی میتواند برای بررسی اثرات بیماری پارکینسون بر مهارتهای حرکتی و آگاهی مکانی یا تأثیر افسردگی بر انگیزش افراد استفاده شود. این محققان میگوید اگر از مدلهای واقع بینانهتر و چالش برانگیزتر استفاده کنیم، ممکن است دادههای معنیدارتری حاصل شود. این تیم اکنون در حال انجام آزمایشهای دیگر برای درک چگونگی یادگیری رانندگی در موشها و اینکه چرا به نظر میرسد با این کار استرس آنها کاهش مییابد، هستند.